09 lip Wdowa nie zawsze dostanie emeryturę po mężu
Świadczenie, które potocznie nazywa się emeryturą po małżonku lub innym członku rodziny, to renta rodzinna. Przysługuje ona wdowie lub wdowcowi, rodzicom zmarłego, jego dzieciom i wnukom, a także rodzeństwu, jednak w odniesieniu do pewnych kategorii uprawnionych Ustawodawca zdecydował się sformułować nieco surowsze warunki.
Wdowa i wdowiec
Wdowa oraz wdowiec po zmarłym może otrzymywać rentę rodzinną wtedy, kiedy zmarły w chwili śmierci pobierał emeryturę, rentę, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne czy nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub do wyżej wymienionych był uprawniony. Jednak nie jest to warunek jedyny – wdowa lub wdowiec musi także: albo ukończyć przed śmiercią małżonka 50. rok życia, albo być niezdolnym do pracy lub wychowywać przynajmniej jedno z dzieci, wnuków czy rodzeństwa, które jest uprawnione do pobierania renty rodzinnej. Mówiąc o dzieciach, mamy na myśli dziecko, które nie ukończyło 16. roku życia, jeśli się nie uczy (jeśli kontynuuje naukę – 18. roku życia), jest całkowicie niezdolne do pracy lub całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji.
Rentę rodzinną uzyskać mogą także tacy wdowiec lub wdowa, którzy utracili zdolność do pracy lub ukończyli 50 lat, ale tylko wtedy, kiedy stało się to nie później niż w ciągu 5 lat od śmierci małżonka uprawnionego lub pobierającego świadczenie.
Warunek naczelny – wspólność małżeńska
Podstawowym warunkiem tego, by wdowa lub wdowiec otrzymali świadczenie po zmarłym jest jednak to, by pozostawali oni przed śmiercią jednego z małżonków we wspólności małżeńskiej. Należy tutaj nadmienić, że do istnienia owej wspólności nie wystarczy, by małżonkowie nie ustanowili rozdzielności majątkowej – zgodnie z orzecznictwem sądów, wspólność ta charakteryzować się ma wspólnym zamieszkiwaniem, prowadzeniem wspólnie gospodarstwa domowego, wspólnym pożyciem, wiernością i współdziałaniem dla robra rodziny i w zaspokojeniu jej potrzeb. Wystarczy więc, że małżonkowie nie mieszkali razem, a organ rentowy już może potraktować to jako podstawę do stwierdzenia, że tejże wspólności małżeńskiej nie było. Fakt ten trzeba jednak udowodnić, i ciężar dowodu spoczywa właśnie na organie rentowym.
Domniemywa się, że w przypadku rozwodu lub separacji małżonków, wspólność ta funkcjonować przestała, jednak i to domniemanie można obalić. Jeśli bowiem małżonkowie byli rozwiedzeni lub pozostawali w stanie separacji, ale jedno z nich otrzymywało lub było uprawnione do alimentów na podstawie ugody, wyroku sądowego lub samego porozumienia małżonków (przez porozumienie małżonków rozumiemy sytuację, kiedy nie jest to stwierdzone wyrokiem ani ugodą, a mimo to rozwiedzeni lub będący w separacji małżonkowie dobrowolnie dostarczają sobie środków utrzymania), to wtedy, mimo braku wspólności, uprawnienie do pobierania renty rodzinnej nie przestaje istnieć.
Mirosław Chełmiński
Posted at 15:08h, 07 lutegozgadzam się
Patrycja S.
Posted at 18:08h, 25 listopadaDzień dobry, parę dni temu moja mama zmarła po długiej chorobie. Chcemy starać się dla taty o rentę rodzinną. Problem polega na tym, że rodzice otrzymali prawie 4 lata temu separację. Gdy mama zachorowała wrócili do siebie. Nie było czasu by myśleć o tym, by znieść separację. Pomimo choroby, śmierć przyszła po mamę bardzo niespodziewanie. Czy sprawa jest jeszcze do wygrania? Z mamy konta opłacane były rachunki w mieszkaniu, które jest na tatę, włącznie z czynszem. Mamy świadków; ja, moje rodzeństwo i sąsiedzi. Czy w przypadku odmowy przyznania świadczenia jest sens się odwoływać?
Kancelaria
Posted at 13:00h, 28 listopadaW sprawie o podobnym stanie faktycznym, sąd I instancji uwzględnił odwołanie wdowy od odmownej decyzji ZUS gdyż ta wykazała, że małżonkowie mimo orzeczenia separacji postanowili na nowo zamieszkać ze sobą i wspólnie prowadzić gospodarstwo domowe. Mimo powyższego, Sąd drugiej instancji nie podzielił wyżej wymienionego stanowiska. Sprawa została rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy, który w dniu 18 marca 2015 r. (sygn. akt I UK 284/14) orzekł, iż prawo do świadczeń renty rodzinnej wyklucza orzeczenie separacji małżonków, mimo iż ci podjęli faktyczne wspólne pożycie.
Kancelaria nadmienia jednak, iż wyroki Sądu Najwyższego i wyrażone w ich treści stanowiska stanowią jedynie wskazówkę dla innych sądów orzekających w podobnych stanach faktycznych i nie są dla innych sądów wiążące. Wobec powyższego proponuję aby mimo wszystko Pani ojciec złożył wniosek do ZUS o przyznanie renty rodzinnej jeżeli spełnia pozostałe warunki konieczne do jej przyznania, a wymienione w artykule zamieszczonym na blogu Kancelarii. Mimo odmiennego stanowiska Sądu Najwyższego warto odwołać się do sądu, tym bardziej, że koszty są niewielkie.
maciej olszewski
Posted at 21:37h, 24 lipcawitam moja mama starała się o rentę rodzinną po tacie policjancie ale nie przyznali jej bo zabrakło jej ok roku do otrzymania renty rodzinnej. a dokładnie mój tata zmarł w w 1993 roku miałem 9lat i byłem pod opieką mamy i pobierałem rentę rodzinną do 25 roku życia ponieważ się uczyłem. kiedy ukończyłem 18lat moja mama miała 44lata i praktycznie zabrakło jej 1 roku do otrzymania renty rodzinnej bo jak by miała 45 to mogła by się zmieścić w czasie 5 lat od zaprzestania wychowania dziecka uczącego czyli mnie. ale przypomniało się mi ze miałem przyznaną umiarkowaną grupę niepełnosprawności i częściowa pomoc osoby drugiej do 21 r.ż. i wtedy mama opiekowała się mną i miała 47lat i się zastanawiam czy można by było coś w tym kierunku zrobić. moja mama do momentu śmierci taty wychowywała nas w domu mieszkaliśmy na wsi i tata pracował jako policjant i miał nienormowany czas pracy co przyczyniło się do tego ze mama nie ma stażu pracy i otrzymuje minimalną emeryturę co na te realia ciężko jest jej się otrzymać. mam pytanie czy coś dało by rade zrobić w tym kierunku aby otrzymała rentę rodzinną po zmarłym tacie ? wysyłałem wnioski ale możliwe ze źle przedstawiłem sprawę lub niechęć przyznania renty mojej mamie proszę o informacje czy coś da się zrobić.
Kancelaria
Posted at 14:29h, 29 lipcaAktualnie na blogu prawniczym udzielamy odpowiedzi tylko na pytania dotyczące spraw rodzinnych i spadkowych. W związku z powyższym nie udzielam informacji w sprawach emerytalno-rentowych.
Tomasz B
Posted at 19:33h, 01 marcaWitam, mam pytanie. Mój ojciec zmarł mając 55 lat, a mama żyje i w chwili śmierci ojca miała 52 lata. Ojciec nigdy nie pobierał renty czy emerytury. Czy mamie przysługuje prawo do renty rodzinnej? Od kilku osób słyszałem, że tak, jeśli ojciec opłacał składki ZUS, ale ani razu nie wziął renty czy emerytury.
Kancelaria
Posted at 10:14h, 07 marcaUstawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych przyznaje prawo do renty rodzinnej wdowie, jeżeli spełni jeden z wymienionych przez ustawodawcę warunków. W związku z tym, iż Pana mama w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat, otrzyma rentę rodzinną po zmarłym, ale tylko wtedy, jeżeli Pana ojciec w chwili śmierci spełniał warunki do uzyskania emerytury bądź renty z tytułu niezdolności do pracy. Chodzi o to aby wykazywał wymagany okres składkowy oraz nieskładkowy. Jeżeli okresy aktywności zawodowej albo jej braku uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury były niewystarczające by przyznać ojcu prawo do emerytury, to możliwość otrzymania przez Pańską mamę renty rodzinnej jest wykluczona. Natomiast, jeżeli zmarły ojciec spełniał warunki do uzyskania emerytury, ZUS obliczy jej wysokość i na tej podstawie ustali wartość świadczenia rentowego.
Ewelina
Posted at 14:57h, 22 listopadaWitam,
mój tata jest na emeryturze wiek 55lat a mama ma 52lata i nadal pracuje. Jeżeli zdecydują się na separację to czy mama może liczyć w przyszłości na rente po tacie? Mama obawia się że separacja uniemożliwi uzyskania tego dochodu.
Kancelaria
Posted at 15:56h, 28 listopadaRentę rodzinną otrzymać można po osobie, która w dniu śmierci miała ustalone prawo do renty lub emerytury albo spełniała warunki do jego ustalenia, a zatem osoba ta musiała albo otrzymywać emeryturę, albo – przynajmniej – osiągnąć wiek emerytalny w rozumieniu takim, że ukończyła tyle lat życia, ile uprawnia go do pobierania świadczenia emerytalnego. Mimo, iż Pani ojciec otrzymuje świadczenie emerytalne, pozostawanie w separacji orzeczonej przez sąd przez Pani rodziców wykluczyłoby prawo matki do renty. Orzeczenie separacji odnosi takie same skutki, jak rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód w związku z czym Sąd Najwyższy przyjął zasadę, z której wynika, iż małżonka separowana, aby otrzymać rentę rodzinną po zmarłym mężu musi spełniać warunki jakie ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w treści art. 70 ust. 3 nakłada na małżonkę rozwiedzioną. Oznacza to, iż trwająca separacja między Pani rodzicami wyklucza prawo matki do otrzymania świadczenia rentowego po mężu chyba, że w dniu śmierci męża przyznane miałaby prawo do alimentów z jego strony bądź separacja zostałaby zniesiona orzeczeniem sądu.
Angelika
Posted at 16:05h, 07 majaWitam mama ma 66 lat. Tata zmarł w wieku 59 lat. Mam jest na emeryturze tata pracował. Czy mama może sie starać o emeryturę ojca?
Kancelaria
Posted at 13:25h, 09 lipcaDzień dobry,
W związku z tym, iż nasz blog zorientowany jest głównie na pytania z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i spadkowego, nie udzielamy odpowiedzi na pytania związane z prawem ubezpieczeń społecznych.
Z wyrazami szacunku,
Redakcja
Stanisław
Posted at 14:04h, 12 kwietniaWitam gdy tata zmarł miała mama 45 lat teraz ma 50 lat dzis byłem w zus i Pani powiedziala ze dopiero moze sie starać o emeryturę jak skończy 55 lat czy to prawda ps mama cały czas pracuje dziękuję
Kancelaria
Posted at 13:25h, 09 lipcaDzień dobry,
Niestety, w związku z faktem, iż blog poświęcony jest głównie tematyce z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i spadkowego, zaprzestaliśmy udzielania odpowiedzi na pytania z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Redakcja
Anna
Posted at 12:03h, 27 marcaDzien dobry!
Mój 2-gi mąż otrzymuję RENTĘ RODZINNĄ po jego zmarłej pierwszej żonie.
Czy w tej sytuacji w razie śmierci męża mam prawo to renty rodzinnej ?
Bardzo proszę o zajęcie stanowiska w tej sprawie.
Pozdrawiam
Anna
Kancelaria
Posted at 13:24h, 09 lipcaDzień dobry,
Niestety, w związku z faktem, iż blog poświęcony jest głównie tematyce z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i spadkowego, zaprzestaliśmy udzielania odpowiedzi na pytania z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Redakcja
Halina Bojanowska
Posted at 09:03h, 06 marcaCzy istnieją kryteria trwania małżeństwa,(czas od dnia ślubu do śmierci małżonka) , by otrzymać emeryturę po mężu ?
Kancelaria
Posted at 13:24h, 09 lipcaZ punktu widzenia uprawnienia wdowy lub wdowca do pobierania renty rodzinnej po zmarłym małżonku czas trwania małżeństwa przed śmiercią męża lub żony nie ma żadnego znaczenia. Aby otrzymać rentę rodzinną, wdowa lub wdowiec musi, w chwili śmierci małżonka, pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej (rozumianej jako istnienie pomiędzy małżonkami chociażby jednej z trzech wspólnot: uczuciowej, cielesnej lub gospodarczej), mieć ukończony 50 rok życia lub być niezdolnym do pracy. Oprócz tych podstawowych przesłanek, uprawnionymi do renty rodzinnej będą także ten wdowiec lub wdowa, którzy wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia lub sprawują pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Krystyna
Posted at 14:04h, 03 marcaW chwili obecnej pobieram rentę po zmarłym mezu. Za 3 lata przechodzę na emeryturę, czy będę mogła przejść na emeryturę męża?
Kancelaria
Posted at 13:25h, 09 lipcaDzień dobry,
Niestety, w związku z faktem, iż blog poświęcony jest głównie tematyce z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i spadkowego, zaprzestaliśmy udzielania odpowiedzi na pytania z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Redakcja